SU VE NEM YALITIMI

Yapıların, uzun ömürlü, konforlu ve saÄŸlıklı olması; ancak doÄŸru ÅŸekilde tasarlanarak inÅŸa edilmesi ve yapıya zarar veren dış etkilere karşı korunması ile mümkündür. Yapılara etki eden en önemli faktörlerden biri de sudur.

Yapılar;

Suyun yukarıda sayılan yollarla yapıyı ve konforu tehdit etmesi engellenemez fakat yapılara suyun girmesi önlenebilir. Yapıların, her yönden gelebilecek suya veya neme karşı korunmaları için, yapı kabuÄŸunun yüzeyinde yapılan iÅŸlemlere “su yalıtımı” denir.

Yapı ömrü ve dayanıklılığı açısından en büyük tehdit “su”dur. Yapıya sızan su; yapıların taşıyıcı kısımlarındaki donatıları korozyona uÄŸratarak, kesitlerinin azalmasına ve yük taşıma kapasitesinin ciddi miktarlarda düÅŸmesine neden olur. Ayrıca yapı bileÅŸeni içerisinde su, soÄŸuk mevsimlerde donarak, sıcak mevsimlerde ise buharlaÅŸarak beton bütünlüÄŸünün bozulmasına ve çatlakların oluÅŸmasına yol açar. Bunun dışında zemin rutubeti veya zemin suyu içerisinde bulunan sülfatlar, temel betonuyla kimyasal reaksiyonlara girerek beton kompozisyonunun bozulmasına neden olur. Bu da yapı ömrünü ve dayanımını olumsuz yönde etkiler. Su ayrıca, binalarda insan saÄŸlığı açısından zararlı küf, mantar vb. organik maddelerin oluÅŸumuna da yol açar.

Etkin bir su yalıtımı için, yalıtım uygulamasının, binanın temelinden çatısına kadar tüm yapı elemanlarını kapsaması gerekir. Zemine oturan döÅŸemeler, balkonlar, dış duvarlar, çatılar ve temel duvarları yalıtıma konu olur.

NEDEN SU YALITIMI?

Binaların uzun bir zaman diliminde konforlu ve dayanıklı kalabilmesi için; binaların iç, dış, temel ve çatılarda su almaması için yapılan iÅŸlemlere “su yalıtımı” denir.

Binaların ömürlerini ve dayanıklılığını etkileyen en önemli tehlikelerin başında su gelmektedir. Binalara sızan sular; yapıların gövde ve taşıyıcı kısımlarındaki donatıları korozyona uÄŸratarak yük taşıma kapasitesinin düÅŸmesine neden olur. Binaların ana taşıyıcı sistemlerinin tamamında bozulmalara yol açarak; en ufak bir yer hareketinde ve depremde binalarda çatlak ve kırılmaların oluÅŸmasına neden olur. Binaların su alması insan saÄŸlığına zararlı küf, mantar, çiçeklenme, kararma ve diÄŸer organik maddelerin oluÅŸmasına yol açarak; binayı ve insan saÄŸlığını tehdit eder duruma gelmektedir. “Duvarı nem, insanı gam öldürür” ata sözü yıllardır söylenmektedir. Fakat binalarda su yalıtımı yasal bir zorunluluk haline getirilmediÄŸinden; bir deprem ülkesi olan ülkemizde insan yaÅŸamına gerekli özen ve hassasiyet gösterilmediÄŸi kanısı hakim olmaktadır.

YaÄŸmur, kar, çiÄŸ, yer altı suları, bina içi kullanma suları (mutfak, banyo, tuvalet gibi ıslak hacimlerdeki su kaçakları), binanın inÅŸa edildiÄŸi zeminde bulunan basınçlı veya basınçsız yeraltı suları nedeniyle binalar suya maruz kalmaktadır. Binaların bu ÅŸekilde su alması nedeniyle; insanın yaÅŸam konforu ortadan kalkmakta ve bina tehdit eder konuma gelmektedir. Dünyada ve ülkemizde; binaların su almaması konusunda üretim ve çalışmalar yapan; su yalıtım sektörü bilgi ve teknolojik olarak çok ilerlemiÅŸtir.

SU YALITIMIN UYGULANDIÄžI YERLER:

Etkin bir su yalıtımı için, yalıtım uygulamasının, binanın temelinden çatısına kadar tüm yapı elemanlarını kapsaması gerekir.

• Toprak ile temas eden duvarlar, temeller ve zemine oturan döÅŸemeler, suyun yapı dışında birikebileceÄŸi veya suyun basabileceÄŸi seviyenin altındaki dış duvarlar, balkonlar, teras ve eÄŸimli çatılara,
• Banyo, lavabo, mutfak ve banyo gibi ıslak hacimlere,
• Suyun içerisinde kalmasını istediÄŸimiz su deposu, suni gölet ve havuz gibi yapılara yapılır.

SU YALITIMI NASIL YAPILIR ve HANGÄ° MALZEMELER KULLANILIR?

Su yalıtımı, yapılarımıza suyun girebileceÄŸi; temellere, toprak ile temas eden duvarlara, suyun yapı dışında birikebileceÄŸi veya suyun basabileceÄŸi seviyenin altındaki dış duvarlara, balkonlara, teras ve eÄŸimli çatılara ve ıslak hacimlere yapılır. Bir yapının uzun ömürlü olabilmesi için baÅŸlangıç aÅŸamasında su yalıtımı kurallarına göre tasarlanması gerekir. Su yalıtımı yapılmadan inÅŸa edilmiÅŸ binalarda, çatı ve ıslak hacimlerin su yalıtımı sonradan rahatlıkla yapılabilirken, toprak altındaki duvarların yalıtılması için binanın etrafının kazılması gereklidir. Binanın üzerine oturduÄŸu temellerin su yalıtımının yapılabilmesi için ise yapımızın havaya kaldırılması gerekir ki, bu da henüz mümkün deÄŸildir. Bu gibi durumlarda sadece konforumuzu bozan küf ve mantar oluÅŸumu engellenebilir. Suyun yapı ömrünü etkileyen zararlarından, yapı inÅŸa edildikten sonra tam anlamıyla korunmak mümkün deÄŸildir . Temel seviyesindeki suyun drenaj (tahliye) önlemleri ile yapımızdan uzaklaÅŸtırılması çoÄŸu kez yapılabilecek tek uygulamadır. Su yalıtımının bir diÄŸer uygulama alanı da, suyun içerisinde kalmasını istediÄŸimiz; havuz, su depoları, suni göletler vb. yapılardır.

Yapılarda su yalıtımı, suyun hangi ÅŸiddette, hangi halde ve nereden gelirse gelsin yapı kabuÄŸundan içeri girerek yapı elemanlarına dolayısıyla da yapıya zarar vermesini önlemek için yapılır. Temel olarak su yalıtımı yapısal ve yüzeysel su yalıtımı olarak ikiye ayrılır.

1- Yapısal su yalıtımı

Genel olarak beton elemanların imalatı sırasında imalat kolaylığı saÄŸlamak, betonun kalitesini artırmak, istenen özelliklerin verilmesini saÄŸlamak ve su geçirimsizliÄŸi elde etmek amacıyla toz ya da sıvı halde bulunan yapı kimyasallarının katkı olarak kullanılması ile yapımıza su giriÅŸini ve etkilerini azaltıcı uygulamalar bütünüdür. Su/çimento oranını düÅŸürerek beton içerisindeki kılcal boÅŸlukları azaltan, beton içerisindeki kapiler boÅŸlukların tıkayan vb. fonksiyonlara sahip beton katkıları ve derz malzemeleri bu gruba girer.

Dış yüzeye uygulanan derz malzemeleri: Suyun betondaki genleÅŸme veya inÅŸaat derzlerine girmesini engellemek için polietilen veya hypalon su tutucu bantlar kullanılır. Suyu durdurma veya beton içerisinde gideceÄŸi yolu uzatma prensibi ile çalışırlar.

Betonun bünyesine uygulanan derz malzemeleri: Dış yüzeydeki suyun betondaki genleÅŸme veya inÅŸaat derzlerinden geçiÅŸini engellemek için su tutucu bantlar veya su ile genleÅŸen mastik ve profiller kullanılır. Suyu durdurma veya beton içerisinde gideceÄŸi yolu uzatma prensibi ile çalışırlar.

Ä°ç yüzeye uygulanan derz malzemeleri: Ä° ç yüzeydeki suyun betondaki genleÅŸme veya inÅŸaat derzlerinden geçiÅŸini engellemek için hypalon su tutucu bantlar kullanılır. Suyu durdurma prensibi ile çalışırlar.

2- Yüzeysel su yalıtımı

Suyun bulunabileceÄŸi dış ortam ile yapı kabuÄŸu arasında su geçirimsiz katman oluÅŸturmak için yapılan iÅŸlemler bütünüdür. Bu amaçla su geçirimsiz özel su yalıtım örtüleri kullanılır.

Su yalıtımı, yapılara suyun girebileceÄŸi bölgelere doÄŸru su yalıtım malzemelerinin uygulanması ile yapılır. Su yalıtımı uygulamalarının suyun geldiÄŸi taraftan, yani yapının dış tarafından yapılması tercih edilmelidir.

Temelde yapılacak uygulamalarda ilk adım; zemin etüdü ve varsa zemin suyunun test edilerek bu suların olası etkilerinin tespit edilmesidir. Yapılan etüt çalışmalarının ardından, mümkünse binanın toplam oturma alanından daha büyük olacak ÅŸekilde yatay olarak grobeton dökülür ve bunun üzerine su yalıtım katmanı uygulanır. Bina su yalıtımının üzerine inÅŸa edilir ve suyun etki edebileceÄŸi seviyeden temele kadar olan düÅŸey duvarlara da su yalıtımı uygulanır. Grobeton üzerine yapılan su yalıtımı ile düÅŸey duvarlara yapılan su yalıtımları üst üste bindirilerek bina dıştan bohçalanmış olur. Binanın oturma alanından daha geniÅŸ temel çukurlarının açılamadığı durumlarda ise yapının üzerine oturacağı bir betonarme çanak oluÅŸturulur. Bu çanağın iç tarafından su yalıtımı yapılır ve bina bu çanağın içine oturtulur. Uygulamalar, yalıtımı geçemeyen suların yapıdan uzaklaÅŸtırılması amacıyla su yalıtımından daha aÅŸağı seviyede drenaj yapılması ile tamamlanır.

Çatılarda ısı ve su yalıtımı çözümleri birbirleri ile uyumlu olmalıdır. Çatılarda yapılan ısı yalıtımı uygulamaları, enerji tasarrufunun yanı sıra, yoÄŸuÅŸmayı (terlemeyi) önlerken, su yalıtımı uygulamaları da yağış sularının yapıya zarar vermesini engelleyerek bir bütün oluÅŸturur. EÄŸimli çatılarda su yalıtımı, çatı örtüsü altına su yalıtım örtüleri serilerek veya çatı örtüsü olarak güneÅŸin ultra-viyole ışınlarına dayanıklı su yalıtım malzemeleri kullanılarak yapılır. Yalıtımı aÅŸamayan su, dere ve yaÄŸmur suyu drenaj (tahliye) boruları vasıtası ile yapıdan uzaklaÅŸtırılarak uygulama tamamlanır. Teras çatılarda ise suyun yönlendirilmesi için, önce bir eÄŸim betonu dökülür. Yapılan tespitlere baÄŸlı olarak su ve ısı yalıtımı uygulamaları yapılır. Süzgeçler ve yaÄŸmur suyu drenaj (tahliye) boruları ile su yapıdan uzaklaÅŸtırılır.

3- Su Yalıtım Malzemeleri

Temel olarak su geçirimsizlik saÄŸlayan malzemelere su yalıtım malzemeleri denir. Su yalıtımında kullanılan malzemeler, kullanım alanlarına ve özelliklerine göre üç ayrı baÅŸlık altında toplanırlar.

A- Su Yalıtım Örtüleri

Plastik esaslı örtülerin üretici firmaların geliÅŸtirdikleri formülasyonlara göre çeÅŸitli tipleri bulunmaktadır.

Kullanılan bazı plastik tip su yalıtım malzemeleri:

• Bitümlü örtüler: Okside Bitümlü Örtüler, Polimer Bitümlü Örtüler (APP/SBS katkılı)
• Sentetik örtüler: PVC, EPDM, TPO, ECB/ECO, vb.

B- Sürme Esaslı Malzemeler

Bir yapıyı düÅŸündüÄŸümüzde temel-perde, teras-çatı, balkon, ıslak mekanlar, kapı-pencere detayları ve dış yüzeylerde kullanılırlar.

Ayrıca su depoları, kanallar, yüzme havuzları vs. gibi yapılarda kendi baÅŸlarına veya yardımcı malzeme olarak iÅŸlev görürler. 4’e ayrılırlar.

• Çimento esaslı malzemeler
• Akrilik esaslı malzemeler
• Bitüm esaslı malzemeler
• Poliüretan esaslı malzemeler

C- Yapısal Su Yalıtım Malzemeleri

• Yapı kimyasalları
• Derz malzemeleri

Su yalıtım malzemeleri; kullanım amacı ve uygulanacak bölgeye göre; ortamdaki su basıncına, zeminin yapısına, yapıdan beklenen hareketlere, ürünün üzerine gelecek olası yüklere, iklim koÅŸullarına ve yapıdaki detaylara göre seçilmelidir.