BİNALARDA VE TESİSATTA ISI YALITIMI

Bina Isı Yaltımı:

Binalarda ısı yalıtımı yapımında kullanılan malzemeler TS 825 ve ve Isı Yalıtım Yönetmeliğine aykırı olmayacak şekilde yapılmalıdır.

Mekanik Tesisat Isı Yalıtımı

Bir binanın ısıtılma işleminde harcanan enerji miktarının düşürülmesinde, mekanik tesisat yaltımının ehemmiyeti çok büyüktür. Bununla beraber binaların ısıtma ve soğutma donanımları yalıtıldığı takdirde de çok yüksek miktarda enerji tasarrufu sağlanmaktadır. Ortaya bu denli tasarruflu bir yalıtım işlemi çıkarabilmek için, kullanılacak olan yalıtım gereçlerinin nerede ve nasıl kullanılması gerektiğini çok iyi öğrenmek gerekir. Yalıtım malzemelerinin kullanım alanları oldukça değişiklik göstermekle birlikte, yanlış yerde kullanıldıklarında bütçenizi zorlamaktan başka hiçbir işe yaramayacak olup, yalıtım konusunda da istediğiniz randumanı vermeyecektir.

Bir mekanik tesisat yalıtım gerecinde olması gereken esaslar aşağıdaki listedeki gibi olmalıdır;

-Isı geçirgenlik katsayısı
-Yangına karşı dayanıklılığı
-Korozyon riski
-Hesaplılık
-Dayanma sıcaklığı
-Buhar difüzyon direnç kat sayısı

Tüm bu hususiyetler yalıtılacak olan donanımın sıcak, ılık ya da soğuk durumuna göre önem kazanmakta.
1- Genel Esaslar
1.1. Yalıtımın yüksek kalitede işçilik ile yapılması ve temiz çalışmaya gösterilmesiyle birlikte, tesisatın birleşme noktaları boşluk bırakmayacak şekilde düzgünce yapılmalıdır.
1.2. Tüm izolasyon yapılacak alanlar izolasyon yapılmadan önce temizlenmeli ve iyi bir şekilde üzerinde kir ve toz kalıntıları kalmayacak şekilde kurutulmalıdır.
1.3. İzolasyon arasında ya da boru arasında hava girişi mümkün olmamalıdır.
1.4. Yüzey döşemeleri ve tutkallara su ilave edilmiş olmamalı, firmanın tavsiye ettiği prosedüre göre uygulama yapılmalıdır.
1.5. Daralma ve genleşme yalıtımının ya da yüzeyinin darbe almaması için gereken tüm tebdirlerin yerine getirilmesi gerekmektedir.
1.6. Tecridin; delik gibi yerlerden, diğer engellerden, dik ya da yatık yüzeylerden geçişinde ve tesbit parçalarına bağlantı noktalarında ısı köprüleri meydana gelmeyecek şekilde konstürksiyonlar ya da özel yalıtım parçaları yaptırılacaktır.

Tabo 1. Piyasadaki Yalıtım Araç-Gereçlerinin Kullanım Sıcaklıkları

Yalıtım Malzemesi Kullanım Sıcaklığı
Seramik Yünü 1800 C
Kaya yünü/Taşyünü 750 C
Cam köpüğü 430 C
Camyünü 250 C
Poliüretan köpük 110 C
Kauçuk köpüğü 105 C
Polietilen köpük 100 C
Expanded polistren 75 C
Extürüde polistren 75 C

Binalarda mekanik tesisat, içerisinden geçen akışkanın ısısına göre 3 ana kategoriye ayrılmaktadır. Bu kategoriler ve değerlendirilmesi tavsiye edilen izolasyon malzemeleri aşağıdaki gibidir.

Tablo 2. Akışkan Sıcaklığına Göre Tesisatlarda Kullanılan Yalıtım Malzemeleri

AKIŞKAN SICAKLIĞINA GÖRE TESİSATLAR

Soğuk Hatlar
<10 C Ilık ve Sıcak Hatlar 10-100 C Çok Sıcak Hatlar >100 C
Polietilen
Kauçuk Köpüğü
Polietilen
Kauçuk Köpüğü
Camyünü
Taşyünü
Seramik Yünü

Ilık hatlardaki meydana gelen akışkan ısısının, alandaki sıcaklıktan daha az olması halinde kullanıan taşyünü ve camyünü izolasyon malzemesinin üstüne alüminyum folyo ya da buhar kesici bir malzeme döşenmelidir.

Isıtma Donanımının İzolasyonu
2.1 Binaların ısıtma tesisatı çoklukla 90 ve 70 derece arasında olacak şekilde planlandığı için ılık ve sıcak hatlar kategorisine girmektedir. Bundan dolayı binalardaki ısıtma donanımında kullanılan izolasyon gereçleri polietilen köpük, elastomerik kauçuk köpüğü, camyünü ve taşyünüdür.
2.2 Gidiş geliş sıcak su donanım borularına yakın olarak yan yana izolasyon yapılmaktan kaçınılmalı ve aralarında en az 50 mm aralık olacak şekilde döşenmelidir.
3. Soğutma Tesisatının İzolasyonu
3.1 Belli bir ortamın soğutulması için kullanılan enerji, o ortamın ısıtılması için lazım olan enerjinin en az 7 katını gerektirmektedir. Bundan dolayı soğutma sistemi çok daha pahalıdır ve soğutma tesisatı planlarında yapılacak olan ısı izolasyon malzemeleri düşük ısı iletkenlik katsayısına, yüksek su buharı difüzyon direncine ve yangın ve ateşe karşı yüksek bir dayanıklılığı olmalıdır.
3.3 Yoğuşma ve korozyon oluşumuna benzer izolasyonun kalitesini azaltan ve istenmeyen problemlerin oluşumunu engellemek için izolasyon malzemesinin su buharı difüzyon direnç katsayısının oldukça yüksek tutulmasına, makul izolasyon kalınlığı ve doğru uygulama detayı tercih edilmesine özen gösterilmelidir.
3.4. Soğutma donanımı izolasyon yürütümlerinde araç gereçlerin bindirme boşluklarında sızdırma durumunun mutlaka önüne geçilmelidir. Bu nedenle yapışkan özelliğe sahip buhar engelleyici bantlar tercih edilmelidir.

Bazı izolasyon malzemelerinin Tabo 3’de su buharı difüzyon direnç katsayıları verilmiştir.

İzolasyon Malzemesi Su Buharı Difüzyon
Hava 1.0
Poliüretan köpük 50 – 100
Polietilen köpük 3000 – 7000
Cam yünü 1.1
Kauçuk köpük 3000 – 10.000
Metal geçirmez

Flanşların ve vanaların yalıtımı
Türkiye’de vanalar, tesisat izolasyonunun gerçekleştirildiği alanlarda da izolasyonsuz bırakılmakta. Vanalarda izolasyon işleminin yapılmamasının çeşitli nedenleri vardır ve çoğunlukla bu şekildeki amorf yüzeylerin izolasyonunun güçlüğünden ve tecrübesizlikten yapılmadığı gözlemlenmektedir. Bununla birlikte bir vanayı izole etmemenin aynı çaplı borudan 3 – 4 metreyi izole edememekle aynı olduğu ve bu vadan kaynaklanan ısı yitiminin 3 – 4 metre borunun ısı kaybına eşit olduğu asla göz ardı edilmemelidir.
Boru izolasyonu için uygulamalar
5.1 Boru izolasyonlarında yalıtım malzemeleri uygun kalınlıkta olacak ve temas yerleri iyice kapatılmalıdır.
5.2 Boru izolasyonu, izole edilen boruya uygun ölçülerde olması esastır.
5.3 Boru izolasyon malzemesi teknik şartnamede gösterilen düzeyde olmalı ve birleşim noktalarına bilezik takılmalıdır.
5.4 İzolasyon boruların tüm testleri bitirildikten sonra uygulamaya geçilecektir.
5.5 Flanşlarda civataların rahat bir şekilde çıkarılabilmesi için izolasyon uçlarında yeterli alan bırakılmalıdır.
5.6 Flanşlarda ve flanş eklenti parçalarında izolasyon, boru tecridinin birkaç katından büyük olacaktır ya da blok yalıtım biçimide üretilmiş olmalıdır. Bitişik izolasyon üstünde asgari 5 cm bindirilmiş olacak yalıtımın dışı derli toplu bir satıh oluşturulacak biçimde kaplanmalıdır.
5.7 Uzatma ve kısaltmalara maruz kalacak izole borularda asma ve tesbit yerlerinde tecridin sorun çıkartmaması için koruyucu önlem alınmalıdır. Koruyucu; desteğin iki tarafında boru çevresine eşit büyüklükte devam edecek ve galvanizli saçtan elde edilecektir.
5.9 Vanalar, istenmeyen madde ayırıcılar, ekleme parçaları ve flanşlar dahi boru yalıtımının aynı tür yoğunluk ve kalınlıkta izolasyon malzemesi ile birlikte izol edilecek ve aynı tür yüzey döşemesi ile bitirilecektir.
5.10 Boru hattının iç taş duvar ya da döşemeden geçtiği yerlerde teçhiz yapılmış açıklığın ya da kılıfın içi ile boru ya da yalıtımın dışı arasındaki mesafe tamamıyla silikon ya da benzer şekilde yanmayan malzeme ile yapılmalıdır.
Cihaz ve Kanal İzolasyonunda Şartlar
6.1 Silindir ya da eğri yüzlü aygıtların yalıtımı uygun kalınlıkta ve bir katlı olmalıdır, ekleme kısımları sıkı bir biçimde eklenmelidir. Galvanizli tel örgüye izolasyon malzemesi kullanılmalıdır.
6.2 Sökülmesi gereken kapak, eşanjör flanşlı ısıtıcı gibi bölgelerde izolasyon temel parçadan ayrı bir şekilde yapılmalı ve o kısmın tecridiyle beraber izolasyon deforme olmadan çıkarılabilmesi ve yeniden montajlanması mümkün olacaktır. Cıvata araları gevşek izolasyon malzemesi ile doldurulmalıdır.
Pompaların izolasyonu
7.1 Sıcak su , ılık su ve soğuk su pompaların yönetimin tercihi üzerine çift parçalı galvanizli saç ya da pvc blok yalıtım malzemesi ile izole edilecektir.
7.2 İzolasyon deformasyona maruz kalmadan pompanın çıkarılması ve bakımı mümkün olmalıdır.
7.3 Sökme işlemi için lazım olacak cıvata kapak gibi aralıkla kabil malzemeler ile doldurulmalıdır.